Zonder vrijwilligers zijn we nergens.

Gisteren was het de dag van de vrijwilliger ❤️

Als orginele dorpenaar uit een kleine gemeenschap in Nederland, weet ik als geen ander, dat we nergens zijn zonder vrijwilligers. Ze houden de wereld draaiende. 

Soms merk ik dat mensen een vertekend beeld hebben van wat vrijwilligers nu eigenlijk doen in onze maatschappij. Het raakt me echt diep in mijn hart als iemand denkt dat vrijwilligerswerk geen écht werk is. Dat is het wél. Én hoe. 

Waar ik vandaan kom was er bijna niets, als het niet aankwam op vrijwilligers. Voetbal? Vrijwilliger die de trainer is, vrijwilliger die de kantine beheert. Knutselen op school? Vrijwilligers die de les geven. Jong Nederland activiteiten? Vrijwilligers die het organiseren. Jongerensoos? Vrijwilligers die het organiseren en achter de bar staan. Carnavalsvereniging en tocht? Vrijwilligers die het organiseren. Wandelvierdaagse? Vrijwilligers die het organiseren en regelen. Kindervakantieweek? Volledig draaiende op vrijwilligers. Fanfare? Koor? Kerk? Volledig draaiende op vrijwilligers. 

Zonder al die vrijwilligers, waren al die activiteiten er niet geweest. Vooral op een plek waar er al zo weinig kunst, cultuur en sportactiviteiten zijn, is de impact van zo'n vrijwilliger van onschatbare waarde. Dat je uit een gebied komt waar een schaarste aan kunst, cultuur, muziek, sport, jeugdactiviteiten heerst, beïnvloed het leven op zijn zachtst gezegd enorm. Als jouw directe omgeving daar, het niet met elkaar allemaal zelf doet én maakt, dan is er niets te doen. Er zijn geen basis infrastructuur instellingen die twaalf danslessen per avond aanbieden. Er zijn geen talloze mogelijkheden aan opties om uit te kiezen. Het is zelf opzetten, zelf regelen, zelf mogelijk maken, of niets. En al die tijd en energie en al het organisatorische berust op: vrijwilligers. 

Vaak hoor ik jong talent in de kunst en cultuur sector zeggen, "ja, ze vroegen me om het te komen doen voor niks, natuurlijk niet..." en dan moet ik even slikken. Natuurlijk als een bedrijf belt of een instelling die ook gewoon iedereen uitbetaald, wil je ook betaald hebben, dat is logisch. Maar vrijwilligersorganisaties zijn anders, ze zijn als een huis dat is gebouwd met elke vrijwilliger, steen voor steen, op teruggeven. Op geven daar waar het het hardste nodig is. 

Zonder de (vrijwillige) aandacht van een schrijfster die ondertussen al lang en breed in België woonde, maar vroeger geboren was in het dorp, en langskwam om te babbelen over schrijven, jaar boek, en ons wat opdrachten gaf, had ik nooit kunnen dromen dat het voor iemand zoals ik, ook mogelijk kon zijn. 

En al werd zij gepubliceerd bij een gerenomeerde uitgever, en al had ze een tyfus druk schema en moest ze helemaal op en neer vanuit België komen voor nul euro en vast en zeker het merendeel van een klas die aan het stieren was, ze kwam. Met alle tijd en aandacht en alle goede wil. Om ons allemaal iets te geven wat simpelweg niet beschikbaar was, tot zij besloot vrijwillig te investeren, zonder de kans op return of investment. 

Zo lang als ik leef stond vrijwilligerswerk ook in ons gezin en in onze familie, het teruggeven, hoog in het vaandel. Je zet je altijd in voor je omgeving, om het leven te maken of te houden, om zin te geven aan en voor, je neemt een aandeel. 

Omdat dit belang bij ons thuis zo hoog stond, hebben wij dan ook als gezin altijd vrijwilligerswerk gedaan. Het was vanzelfsprekend. Ook toen ik ging studeren, was het meer dan logisch dat je buiten je studie en je werk om, teruggeeft. We leven in een wereld waar het merendeel van de mensen in onze omgeving het beter dan ooit hebben. Maar het speelveld is niet gelijk. Ook in Nederland boeit het waar je geboren wordt, voor de kansen en mogelijkheden die aan je voeten liggen. Tijdens mijn studie pedagogiek, zette ik me dan ook als vrijwilliger in om in de wijken in Eindhoven waar niet genoeg was voor de jeugd, activiteiten mee te bedenken, te organiseren, in die kiddo's te investeren. Ik zou geen een kind toewensen, dat je geen toegang hebt tot een clubje, dat je niet mee kunt doen met sport of muziek of creativiteit, simpelweg omdat het niet aangeboden wordt, omdat er niks is. 

Vrijwilligerswerk bleef altijd een de dingen die mij zin geeft als geen ander. Na mate mijn carrièrepad wisselde, ook mijn manier van teruggeven. Vrijwilligers organisaties wilden graag gebruik maken van mijn kracht in spokenword, dus workshops, dus zelfvertrouwen trainingen, dus activiteiten voor laaggeletterden, dus hun vrijwilligers trainen in spoken, dus video's inspreken en teksten schrijven over het grotere doel. Zelfs als je maar één uur per week wat je hebt inzet, gratis en voor niets, vrijwillig geïnvesteerd in de ander, in de missie, dan nog is de impact die je daarmee maakt, mindblowing jongens en meisjes, ik zweer. 

Gelukkig zijn er ook veel mensen, die deze waardes delen. En die de waarde en inzet zien. In 2017 werd ik uitgeroepen tot vrijwilliger van het jaar van Lumens / Dynamo. Het klinkt misschien vreemd voor sommige, maar van alles wat ik deed tot nu toe, ben ik op die oorkonde het meest trots. Wat ik deed was zo aanwezig en toereikend dat mensen actief de tijd en de moeite hebben genomen om me te nomineren en mij in het zonnetje te willen zetten, erkenning te geven voor de waarde van al dat vrijwillige werk. Dat raakt je. Dat maakt het zo zichtbaar, tastbaar, dat gevoel van voor, door en met elkaar, maken we de wereld. 

In een tijd van stapelende crisissen is er veel wat je niet kunt doen, en waar je heen controle over hebt. Maar: er zijn ook dingen waar je wél wat aan kunt doen, er zijn ook dingen waar je wél invloed op hebt. Je daarvoor hardmaken, er een aandeel in nemen om de wereld voor het grotere goed te veranderen, dat zit in het dna van vrijwilligerswerk. De bereidheid om tot het naadje te gaan voor het doel, voor het belang van de ander, ook als het je niet oplevert op je bankrekening, ook als het je tijd van huis kost, ook als je daarvoor met je handen in de modder moet zitten en je kilometers te meer moet rennen. 

Juist in deze tijd hebben we een hogere nood en een grotere behoefte aan vrijwilligers dan ooit. Én aan het erkennen van hun onomstotelijke maatschappelijke waarde. 

Zo zette we met een groep enthousiastelingen Onuitgesproken en Losse Eindjes op, en hebben we door de impact die daarmee gemaakt werd, samen de Stimulerings Cultuurprijs van eindhoven gewonnen. Door die prijs te winnen, konden we aan de scene in Eindhoven een impuls geven. Konden we onafhankelijk ons werk blijven voortzetten op stabiele basis. Zo zijn er in de zes jaar dat we nu bestaan meer dan 80 artiesten geweest die hun aller eerste ervaring bij ons op het podium hebben opgedaan en daarna doorgegroeid zijn tot beginnend professional in de scene. Die eerste vliegmeters moeten ergens gemaakt worden. En al deze mensen zouden geen vliegmeters hebben gehad, als de vrijwilligers niet met alle tijd en aandacht naar ze luisterden, hun zenuwen temperde, met ze bereid waren te sparren over wat te doen en hun werk, en vrijwillig zichzelf inzetten om de podia te organiseren, het publiek te betrekken. De uren die daarin zaten en nog altijd zitten, zijn onbetaalbaar. 

Er is niets wat zo veel impact veroorzaakt als vrijwillig je inzetten voor de ander of het grotere doel. Ook in kunst en cultuur. Juist in de regio's of wijken waar geen geld te halen valt. Geen publiek is. Geen podia zijn. Geen activiteiten. Juist op de plekken waar er simpelweg, nog niets is. Behalve de potentie, de ruimte, de behoefte, én vrijwilligers die bereid zijn om te bouwen. 

Zonder vrijwilligers zou de wereld zoals we het kennen, stoppen te bestaan. Je denkt er vast niet elke dag over na, maar ze zijn overal, constant, non-stop bezig. 

De volgende keer dat iemand je vraagt om voor een vrijwilligersorganisatie ook als vrijwilliger een aandeel te nemen, denk dan eens na over nalatenschap, en fuck die euro's en fuck de status en fuck te druk zijn, denk na over wat je de wereld wil teruggeven en wil nalaten, en neem je verantwoordelijkheid en aandeel.

 Alleen met zijn allen samen, alleen door allemaal ons te committeren aan inzetten voor en teruggeven aan het grotere doel, kunnen we de crisissen van deze tijd het hoofd bieden. Ga, en wees vrijwilliger verdomme, we hebben het nu meer dan ooit nodig. 

#dagvandevrijwilliger